عید فطر یکى از دو عید بزرگ در سنت اسلامى است که درباره آن احادیث و روایات بیشمار وارد شده است. مسلمانان روزه دار که ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشامیدن و بسیارى از کارهاى مباح دیگر امتناع ورزیده اند، اکنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند، اجر و پاداشى که خود خداوند به آنان وعده داده است.
امیرالمؤمنین على(علیه السلام) در یکى از اعیاد فطر خطبه ‏اى خوانده ‏اند و در آن مؤمنان را بشارت و مبطلان را بیم داده ‏اند.
خطب امیرالمومنین على بن ابى طالب علیه السلام یوم الفطر فقال: أیها الناس! إن یومکم هذا یوم یثاب فیه المحسنون و یخسر فیه المبطلون و هو أشبه بیوم قیامکم، فاذکروا بخروجکم من منازلکم إلى مصلاکم خروجکم من الاجداث إلى ربکم و اذکروا بوقوفکم فى مصلاکم و وقوفکم بین یدى ربکم، و اذکروا برجوعکم إلى منازلکم، رجوعکم إلى منازلکم فى الجنة.
عباد الله! إن أدنى ما للصائمین و الصائمات أن ینادیهم ملک فى آخر یوم من شهر رمضان، أشروا عباد الله فقد غفر لکم ما سلف من ذنوبکم فانظروا کیف تکونون فیما تستأنفون  (1)
اى مردم! این روز شما روزى است که نیکوکاران در آن پاداش مى‏گیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مایوس و نا امید مى‏گردند و این شباهتى زیاد به روز قیامتتان دارد، پس با خارج شدن از منازل و رهسپار جایگاه نماز عید شدن به یاد آورید خروجتان از قبرها و رفتنتان را به سوى پروردگار، و با ایستادن در جایگاه نماز به یاد آورید ایستادن در برابر پروردگارتان را و با بازگشت‏به سوى منازل خود، متذکر شوید بازگشتتان را به سوى منازلتان در بهشت‏برین، اى بندگان خدا، کمترین چیزى که به زنان و مردان روزه‏دار داده مى‏شود این است که فرشته‏اى در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا مى‏دهد و مى‏گوید:
«هان!بشارتتان باد، اى بندگان خدا که گناهان گذشته‏تان آمرزیده شد، پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید.»
عارف وارسته ملکى تبریزى درباره عید فطر آورده است: «عید فطر روزى است که خداوند آن را از میان دیگر روزها بر گزیده است و ویژه هدیه بخشیدن و جایزه دادن به بندگان خویش ساخته و آنان را اجازه داده است تا در این روز نزد حضرت او گرد آیند و بر خوان کرم او بنشینند و ادب بندگى بجاى آرند، چشم امید به درگاه او دوزند و از خطاهاى خویش پوزش خواهند، نیازهاى خویش به نزد او آرند و آرزوهاى خویش از او خواهند ونیز آنان را وعده و مژده داده است که هر نیازى به او آرند، بر آوره و بیش از آنچه چشم دارند به آنان ببخشند و از مهربانى و بنده‏نوازى، بخشایش و کارسازى در حق آنان روا دارد که گمان نیز نمى‏برند.» (2)
روز اول ماه شوال را بدین سبب عید فطر خوانده‏اند که در این روز، امر امساک و صوم از خوردن و آشامیدن برداشته شده و رخصت داده شد که مؤمنان در روز افطار کنند و روزه خود را بشکنند فطر و فطر و فطور به معناى خوردن و آشامیدن، ابتداى خوردن و آشامیدن است و نیز گفته شده است که به معناى آغاز خوردن و آشامیدن است پس از مدتى از نخوردن و نیاشامیدن. ابتداى خوردن و آشامیدن را افطار مى‏نامند و از این رو است که پس از اتمام روز و هنگامى که مغرب شرعى در روزهاى ماه رمضان، شروع مى‏شود انسان افطار مى‏کند یعنى اجازه خوردن پس از امساک از خوردن به او داده مى‏شود.
عید فطر داراى اعمال و عباداتى است که در روایات معصومین(ع) به آنها پرداخته شده و ادعیه خاصى نیز آمده است.
از سخنان معصومین(ع) چنین مستفاد مى‏شود که روز عید فطر، روز گرفتن مزد است. و لذا در این روز مستحب است که انسان بسیار دعا کند و به یاد خدا باشد و روز خود را به بطالت و تنبلى نگذراند و خیر دنیا و آخرت را بطلبد.
و در قنوت نماز عید مى‏خوانیم:
«... أسألک بحق هذا الیوم الذى جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلى الله علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا أن تصلى على محمد و آل محمد و أن تدخلنى فى کل خیر أدخلت فیه محمدا و آل محمد و أن تخرجنى من کل سوء أخرجت منه محمدا و آل محمد، صلواتک علیه و علیهم اللهم إنى أسألک خیر ما سألک عبادک الصالحون و أعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون‏»
بارالها! به حق این روزى که آن را براى مسلمانان عید و براى محمد(ص) ذخیره و شرافت و کرامت و فضیلت قرار دادى از تو مى‏خواهم که بر محمد و آل محمد درود بفرستى و مرا در هر خیرى وارد کنى که محمد و آل محمد را در آن وارد کردى و از هر سوء و بدى خارج سازى که محمد و آل محمد را خارج ساختى، درود و صلوات تو بر او و آنها، خداوندا، از تو مى‏طلبم آنچه بندگان شایسته‏ات از تو خواستند و به تو پناه مى‏برم از آنچه بندگان خالصت‏به تو پناه بردند.
در صحیفه سجادیه نیز دعایى از امام سجاد(ع) به مناسبت وداع ماه مبارک رمضان و استقبال عید سعید فطر وارد شده است:
«اللهم صل على محمد و آله و اجبر مصیبتنا بشهرنا و بارک لنا فى یوم عیدنا و فطرنا و اجعله من خیر یوم مر علینا، اجلبه لعفو و أمحاه لذنب و اغفرلنا ما خفى من ذنوبنا و ما علن ... اللهم  إنا نتوب  الیک فى یوم فطرنا الذى جعلته للمؤمنین عیدا و سرورا و لأهل ملتک مجمعا و محتشدا، من کل ذنب أذنبناه أو سوء أسلفناه أو خاطر شرا أضمرناه توبة من لا ینطوى على رجوع إلَى ذَنْب .»
پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مصیبت ما را در این ماه جبران کن و روز فطر را بر ما عیدى مبارک و خجسته بگردان و آن را از بهترین روزهایى قرار ده که بر ما گذشته است که در این روز بیشتر ما را مورد عفو قرار دهى و گناهانمان را بشوئى و خداوندا بر ما ببخشایى آنچه در پنهان و آشکارا گناه گردانیم ... خداوندا! در این روز عید فطرمان که براى مؤمنان روز عید و خوشحالى و براى مسلمانان روز اجتماع و گردهمائى قرار دادى از هر گناهى که مرتکب شده‏ایم و هر کار بدى که کرده‏ایم و هر نیت ناشایسته‏اى که در ضمیرمان نقش بسته است‏به سوى تو باز مى‏گردیم و توبه مى‏کنیم، توبه‏اى که در آن بازگشت‏به گناه هرگز نباشد و بازگشتى که در آن هرگز روى آوردن به معصیت نباشد. بارالها! این عید را بر تمام مؤمنان مبارک گردان و در این روز، ما را توفیق بازگشت‏به سویت و توبه از گناهان عطا فرما.» (3)
*****
پى‏نوشت‏ها:
1- محمدى رى شهرى، میزان الحکمه، 7/131  - 132 
2- میرزا جواد آقا ملکى تبریزى، المراقبات فى اعمال السنه، تبریز، 1281  ق ص  167، مجله پاسدار اسلام، ش  101، ص  10 
3- نک: ماهنامه پاسدار اسلام، شماره  101، اردیبهشت ماه  1369  ص  10  - 11، 50

ادله ای که نقش انسان را در مقدرات شب قدر ثابت می کند به شرح زیر تقدیم می گردد:
1- حالات و دریافت های شخصی
کسانی که اهل دعا و راز و نیاز و اهل شب قدر هستند، نقش خویش را در شب قدر به خوبی دریافته اند. گاهی این حالات آن چنان ژرف و تاثیرگذار است که تا شب قدر آینده و بلکه تا آخر عمر، در همه افکار، اخلاق، کردار و رفتار شخص رخنه کرده و آن را در یک خط و سیر معنوی قرار می دهد. دیگرانی هم که به این حد از معنویت راه پیدا نمی کنند، به فراخور حال خود از مجالس و محافل و شب زنده داریهای شب قدر بهره برداری کرده و فیض معنوی می برند. ریشه اصلی این دگرگونی ها و حالات، به خود افراد بر می گردد و اینکه تا چه حد خود را آماده بهره برداری از برکات شب قدر و فضیلت های آن کرده باشند.
اگر معنویاتی که در شب قدر نصیب انسان شده و در زندگی آن ها تحولی آفریده، هیچ ارتباطی با آنان نداشته باشد و تنها به خدا و فرشتگان و نویسندگان مربوط باشد که هر چه بخواهند، برای هر کس بدون ملاحظه حالاتش تقدیر کنند در این صورت مقتضای حکمت و مصلحت این است که یا به هیچ کس هیچ ندهند و یا آنچه می دهند، به همه یکسان و علی السویه بدهند؛ در حالی که ما می دانیم همه برکات خداوندی در شب قدر برای بندگان سرازیر می گردد و با اختلاف و تفاوت به آنان داده می شود؛ پس نتیجه می گیریم تنها دلیل این تفاوت، کارها و اعمال و میزان تلاش خود بندگان است و بس. نتیجه اینکه یکی از راه های رسیدن به اینکه آیا افراد در مقدرات منتخب قدر، صاحب نقش هستند یا نه، این است که ببینیم چه اندازه دگرگونی در همین شب با برکت در آنان ایجاد گشته است.
2- شناساندن شب قدر
خداوند تبارک و تعالی با نزول سوره ای خاص، شب قدر را به مردم معرفی فرموده است. در دو آیه این سوره مبارکه فرموده است: قرآن در شب قدر نازل شده و فرشتگان در آن شب فرود می آیند. سپس افزوده است: شب سلامت است. و فرموده است: عمل صالح در او، برابر با عمل صالح در طول هزار ماه است. فردی به امام باقر(ع) عرض کرد: مراد و مقصود از اینکه شب قدر بهتر از هزار ماه است چیست؟ حضرت فرمودند: ((والعمل الصالح فیها من الصلاه والزکاه و انواع الخیر خیر من الف شهرلیس فیها لیله القدر)) (1)؛ کار شایسته از قبیل نماز و زکات، صدقات و انفاقات و انواع خوبی ها در آن شب برتر از هر کار شایسته ای است که در مدت هزار ماه که شب قدر در آن نیست، انجام شود. اگر کارهای نیک بندگان و چند برابر پاداش آن تاثیری در مقدرات و سرنوشت افراد در شب قدر ندارد، از گفتن و دانستن آن چه سودی عاید بندگان می شود؟ اگر نزول قرآن در شب قدر و بیان کردن این مطلب، سود و زیانی را متوجه هیچ کس نمی کند، چه انگیزه ای در اعلام این شب نهفته است؟ اگر دانستن نزول فرشتگان، در نتیجه تلاش افراد سودمند نباشد، چرا باید مردم در جریان آن باشند و دانستن آن چه گرهی از کار بندگان می گشاید؟ می دانیم که کار بیهوده حتی از افراد عادی و معمولی پسندیده نیست، چه رسد به پروردگار آسمان و زمین که هیچ کاری را بدون حکمت و مصلحت انجام نمی دهد. حکمت معرفی شب قدر به عنوان شبی که قرآن در آن نازل شده و شبی که مقدرات در آن سامان داده می شود، این است که بنده سرنوشت و مقدرات خویش را به قرآن پیوند بزند و آن را سرمشق و سرچشمه فکر و عمل خویش قرار بدهد،اگر کردارش موافق با قرآن و در جهت آن باشد، عمل کننده به آن سعادتمنداست واگر خدای نکرده مخالف با قرآن باشد، فاعل آن شقی خواهدبود.
3- اجماع و سیره مسلمانان
می دانیم که همه دانشمندان اسلام و مسلمانان از هر فرقه و گروهی، بر اهمیت شب قدر و احیای آن تاکید فراوان دارند و به شب زنده داری آن شب، اهتمام می ورزند. نقل شده که یکی از دانشمندان بزرگ اسلام، برای اینکه شب قدر را درک کند، یک سال تمام ، از سر شب تا به صبح شب زنده داری کرد.(2) این همه اقبال و توجه به تشکیل اجتماعات با شکوه برای خواندن دعا و مناجات و راز و نیاز و تضرع و ابتهال، همراه گریه وزاری و استغفار، برخاسته از یک واقعیت انکارناپذیر است و آن دخالت انسان ها در سرنوشت خودشان است.
4- سفارش امامان دین بر احیای شب قدر
حتی در حال بیماری امام صادق(ع) به ابوبصیر می فرماید: ((وصل فی کل واحده منهما مئه رکعه))؛ در هر یک از دو شب بیست و یکم و بیست و سوم صد رکعت نماز بخوان ((واحیهما ان استطعت الی النور))؛ تا می توانی آن دو شب را تا سپیده صبح شب زنده داری کن ((واغتسل فیهما))؛ در آن دو شب غسل کن. ابوبصیر عرض کرد اگر نتوانستم ایستاده نماز بخوانم؟ فرمودند: نشسته بخوان. اگر باز هم نتوانستم؟ خوابیده بخوان.
اگر باز هم نتوانستم؟ ایرادی ندارد که سر شب کمی بخوابی و باقی مانده شب را، به هر نحوی که می توانی به عبادت بپردازی، چون در ماه رمضان، درهای آسمان گشوده است، شیطان ها در زنجیرند و اعمال مومنان پذیرفته می شود. از حدیث فوق، می توان تاثیر فراوان کارهای انسان را بر سرنوشت او ارزیابی کرد. می بینیم ابوبصیر که یک راوی زبردست و کار کشته در فن روایت است، با پیش بردن مرحله به مرحله سوال ها در صدد آن است که ژرفای شب قدر و اهمیت عمل در آن شب را به دست آورد؛ امام(ع) هم، چنان بر اهمیت عبادت در شب قدر پافشاری می فرمایند که رضایت نمی دهند بنده حتی اگر بیمار باشد، از نتیجه اعمال صالح خویش محروم گردد. نکته در خور توجهی که تاثیر انسان را مشخص می کند، جمله پایانی امام(ع) است که آن را به عنوان ریشه و علت تاکید و تشویق بر عمل صالح بیان فرموده اند؛ آنجا که فرمودند: ((و تقبل اعمال المومنین))؛ اعمال مومنان در شب قدر پذیرفته می شود.(3)
5- تشویق زیاد به دعاهای ماثور و راز و نیاز
می دانیم که دعاهای شب قدر، از طولانی ترین و پر محتواترین دعاهاست؛ دعاهایی مانند ((جوشن کبیر))، ((ابوحمزه ثمالی)) و امثال آن ها، که اگر با حال و توجه خوانده شود، مایه انقلاب و دگرگونی روحی است، ادعیه ای که انسان را با دریایی از معارف آشنا می کند. انسان با خواندن دعا از یک طرف، با یاد آوری لطف، گذشت، کرم، رحمت و بخشش بی پایان خدای مهربان او را در کنار و دستگیر خویش می بیند و نور امید در دلش می درخشد و از دیگر سو، با یاد آوردن سختی های جان کندن، تنگی و فشار قبر، گرفتاریهای عالم برزخ، حساب و کتاب فردای قیامت، شعله های دردناک و سوزان دوزخ و حسابرسی دقیق در صحرای محشر، تمام وجودش، سرشار از ترس و نگرانی گردیده و آنچه عیش و نوش است فراموش کرده و گذشته خود و آنچه بوده و کرده است را با آنچه باید باشد می سنجد و زیانی که در گذشته متوجه وی شده است را در می یابد و علاوه بر شک و تردیدی که نسبت به راه و روش نا مطلوب خویش پیدا می کند، ندامت سراسر وجودش را پر کرده و تصمیمی سرنوشت ساز می گیرد و مسیر زندگی اش را دگرگون می کند. اگر هم به این مرحله نرسد، لااقل بر کردار خود بیشتر مواظبت خواهد داشت؛ زیرا بیم و امیدی که دستاورد شب قدر است در مراحل زندگی به یاری اش می شتابد. در مقابل، اگر کسی از دعا رو برگرداند و شب قدر را هم به غفلت سپری کند، در همان جمود و غفلت، زندگی را به پایان خواهد برد و سرنوشتی شقاوت بار در انتظارش می باشد. از گفتار فوق، این نتیجه به دست می آید که در واقع خود انسان وارد مسیر سرنوشت خویش گشته و آن را تغییر می دهد. گاهی برای پیمودن مسیر مقدرات، بر بال دعا و گاه بر بال عمل می نشیند؛ گر چه دعا هم نوعی عمل محسوب می شود. بنابراین، دعا در شب های قدر که یک کار اختیاری است منشااثر است و در سرنوشت افراد دخالت دارد؛ به همین دلیل به آن سفارش اکید شده است. علاوه بر سفارش شفاهی بزرگان دین و علمای اسلام به خواندن دعاها در طول سال، در شب های قدر تاکید بیشتری بر این امر شده است؛ پس حتما منشا اثر است وگرنه کار لغو و بیهوده از بزرگان سر نمی زند.
6- نکوهش بهره نبردن از شب قدر
پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند: ((من ادرک لیله القدر، فلم یغفر له فابعده الله )) (4)؛ از خداوند به دور باد و نفرین بر کسی که به شب قدر برسد و زنده باشد، اما آمرزیده نشود. با این حدیث نقش انسان در تعیین سرنوشت خود واضح تر می گردد و معلوم می شود که بدبختی و شقاوت مقدر در شب قدر، نتیجه کار خود بندگان است وگرنه از نظر منطقی با توجه به شان و مقام پیامبر گرامی(ص) قابل قبول نیست که آن بزرگوار به خاطر انجام ندادن کاری بی اثر و بی خاصیت، سهل انگاران را نکوهش و مذمت فرمایند. ((انس بن مالک)) از پیامبر(ص) نقل کرده که فرمودند:((ان هذا الشهر قد حضرکم))؛ ماه مبارک به شما رو آورده است. ((و فیه لیله خیر من الف شهر))؛ در این ماه شبی است که برتر از هزار ماه است. ((من حرمها فقد حرم الخیر کله))؛ هر کس از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات بی نصیب مانده است. ((ولا یحرم خیرها الا محروم)) (5)؛ و محروم نمی ماند از برکات شب قدر، مگر کسی که خویشتن را محروم کرده است. روایات، بعضی از گناهان را مانع بهره برداری گناهکار از شب قدر دانسته اند، از جمله آن کارها میخوارگی یا ((دایم الخمر)) بودن و نیز آزار پدر و مادر است.
7- شب قدر مکمل اعمال صالح
یکی از دلایل تفضل شب قدر به امت اسلام، کامل و پر کردن پیمانه اعمال صالح مسلمانان و جبران کمبودهای آنان است، تا با دستی پر این جهان را ترک کنند. پیش از این گفتیم که امام صادق(ع) در تفسیر آیه شریفه ((لیله القدر خیر من الف شهر)) فرمودند: مراد این است که انجام کار خوب در آن شب برابر عمل صالح در طول هزار ماه است. روایتی نیز از امام باقر(ع) وارد شده، در پاسخ به این پرسش که چرا شب قدر به وجود آمده و به عبارت دیگر فلسفه شب قدر چیست؟ ایشان می فرمایند: ((و لولا ما یضاعف الله للمومنین، لما بلغوا ولکن الله عز و جل یضاعف لهم الحسنات))؛ اگر خداوند کارهای مومنان را چند برابر نکند به سر حد کمال نمی رسند، اما از راه لطف کارهای نیکوی آن ها را چند برابر می فرماید تا کاستی هایشان جبران شود. از این روایت و روایت قبلی به خوبی می توان فهمید که مبنا و اساس، عمل صالح خود بنده است؛ هنگامی که یک عمل صالح معمولی با زمانی پر برکت و مقدس همراه گردد، از ارزشی چند برابر برخوردار می شود و گاه همراه شدن یک عمل صالح با ولایت و اعتقاد و امامت می تواند انسان را به اوج شرافت برساند؛ پس، راز سعادتمند شدن انسان ها در شب قدر، عمل اختیاری صالحی است که با عنایت خداوند، برکت یافته و چند برابر می شود.
انتهای پیام
منبع: صبح صادق
----------------------------------------------------------
اعمال شبهای قدر
شب قدر،  شبی است که در تمام سال هیچ شبی به فضیلت آن نمی رسد و عمل در آن بهتراز عمل در هزار ماه است. دراین شب برنامه های یک سال هر کس مقدر می گردد . درشب قدر ملائکه و روح که اعظم ملائکه است به اذن پروردگار، خدمت امام زمان علیه السلام مشرف می شوند و مقدرات هر کس را به امام عرضه می دارند.
اعمال شب قدر به دو گونه اعمال مشترک و اعمال مخصوص تقسیم می شود.
اعمال مشترک شبهای قدر
1- مقارن غروب آفتاب شب قدر غسل شود.
2- دورکعت نماز اقامه شود، در هر رکعت بعد از حمد ، هفت مرتبه سوره توحید خوانده شود. بعد از نماز هفتاد بارذکر " استغفرالله و اتوب الیه"  گفته شود .
3- قرآن به سرگرفتن و به خدا را به چهارده مصوم سوگند دادن .
4- زیارت امام حسین علیه السلام .
5- احیای این شبها .
6- اقامه صد رکعت نماز به صورت دورکعتی وافضل آن است که درهر رکعت بعد از حمد ، ده مرتبه سوره توحید خوانده شود.
7- دعایی از امام زین العابدین علیه السلام که درمفاتیح الجنان آمده است . اللهم انی امسیت لک عبداً...
8- قرائت دعای جوشن کبیر.
9- طلب آمرزش از خدای متعال . و در خواست از خدا جهت نیازهای دنیا و آخرت .
10- ذکر گفتن و صلوات بر محمد وآل محمد علیهم السلام.
اعمال مخصوص شب نوزدهم
1- صد بار ذکر " استغفرالله ربی واتوب الیه ".
2- صد بار ذکر " اللهم العن قتلة امیرالمومنین"
3- دعای اللهم اجعل فیما تقضی و تقدر من الامر المحتوم ...
اعمال مخصوص شب بیست و یکم
1- دعای اللهم صل علی محمد وال محمد و اقسم لی حلما یسد عنی باب الجهل ... .
2- لعن بر قاتل امیرالمومنین .
3- زیارت حضرت علی علیه السلام .
اعمال مخصوص شب بیست و سوم
1- تلاوت سوره های عنکوبت و روم که امام صادق علیه السلام فرمود: که تلاوت کنند ه این دو سوره دراین شب از اهل بهشت است .
2- قرائت سوره های ... .
3- هزار مرتبه سوره قدر .
4- خواندن و تکرار دعای اللهم کن لولیک حجة ابن الحسن ... .
5- دعای اللهم امددلی فی عمری واوسع لی فی رزقی ... .
6- تلاوت قرآن کریم به هر مقدار که توانستی .
7- دعاوی " یا باطنا  فی ظهوره و یا ظاهراً فی بطونه

«ماه رمضان، ماه خدای عزوجل است که در آن پاداش کارهای نیک دوبرابر و گناهان زدوده می شود. ماه رمضان، ماه برکت، ماه بازگشت و انابه، ماه توبه، ماه آمرزش گناهان و مغفرت و ماه آزادی و رهایی از جهنم و دستیابی به بهشت است.
ای مردم! در ماه رمضان از هر کار بد و حرام دوری کنید و در آن بسیار قرآن بخوانید و تمام اوقاتش را به یاد و ذکر پروردگارتان مشغول شوید. مبادا رمضان نزد شما مانند دیگر ماهها باشد...»
این، طنین سخن رسول خدا(ص) است که قرنهاست از مدینه النبی به گوش می رسد. ضیافت الله رمضان از نیمه گذشته و اکنون به لیالی قدر رسیده و نمی دانیم در آنچه از ماه رحمت الهی بر ما گذشته، کفه رضایت حق تعالی را چقدر به نفع خود سنگین کرده ایم! آیا به سوی تکامل عقل و ضمیرمان گامی برداشته و با تکیه بر دو بال تقوا و عمل خود را به اوج عظمت و عزت و خداخواهی رسانده ایم؟ در مقابل لذات زودگذر دنیایی به سلاح تقوا و پارسایی مسلح شده ایم تا به کوی رستگاری درآییم و به بهشت رضوان الهی قدم نهیم؟ آیا از ساحت صاحب قدر و تشیع حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) ظلم ستیزی و سرافرازی را آموخته ایم؟ آخر ما فرزند رمضانیم. ملت ما دست پرورده ماه صیام و درس آموخته مکتب مبارزه و استقامت و جهاد و شهادت است. مبارزه با شیطان درون و برون. استقامت در مقابل هوای نفس و حمله دشمن. اصالتاً جهاد اکبر ما اردوی آمادگی است تا در جهاد اصغر به تکلیف الهی خود عمل کنیم و سرافرازانه پیروز میدان باشیم. کسی که اهل مبارزه و جهاد با شیطان نفس خود نباشد مگر می تواند در مقابل دشمنان شیطان صفت که قصد دین و اسلام عزیزمان را کرده اند بایستد و مبارزه کند؟
امروز قدرتهای استکباری جهان با هدف مبارزه با اسلام انقلابی و ظلم ستیز که حاصل انقلاب اسلامی حضرت امام راحل(ره) در ایران و صدور آن به دنیای اسلام است، با حربه تبلیغات مسموم، ایجاد جنگ روانی و حتی حمله و اشغال نظامی رو در روی مسلمانان- خصوصاً منطقه- قرار گرفته اند. ماه رمضان فرصت خدادادی است که انسان متوجه خویشتن شده و فطرت خفته اش را بیدار سازد و به خودسازی بپردازد. اگر خودسازی فردی به این است که انسان «خود»ی را برای خویشتن نشناسد و «خدا» را مالک خود بداند تا او را شناخته و حق عبودیتش را ادا نماید، در بعد جمعی نیز بایستی همه ملل مسلمان جهان- از شیعه و سنی- تحت لوای اسلام و قرآن با انسجام و وحدت، علیه زورگویان و ستمگران بشورند و به مبارزه برخیزند.
امشب، شب نوزدهم رمضان یکی از لیالی قدر و شب ضربت خوردن حضرت امیرالمؤمنین علی(ع)، در محراب کوفه است. کسانی که اهل راز و نیاز و «شب قدر» هستند، مقدرات خود را در این شب به نیکی رقم می زنند. در عده ای از خواص، حالات شب قدر آن چنان عمیق و تاثیرگذار است که تا شب قدر آینده و بلکه تا آخر عمر در همه افکار و اعمال و رفتارشان نفوذ کرده و آنان را در خط سیری معنوی قرار می دهد.
دیگران هم به فراخور حال خود از مجالس و شب زنده داریهای این شبها بهره برده و به فیض معنوی می رسند و در حد آمادگی روحی خود از آن خوشه برمی چینند. خداوند در این شبها، میهمانان خود را بر سفره عطرآگین لیالی قدر می نشاند. محمدبن مسلم از حضرت امام صادق(ع)، درباره علامت شب قدر می پرسد و آن حضرت می فرماید: «علامت لیله القدر این است که بوی خوشی از آن منتشر می شود.»
شب قدر بزرگترین، شریف ترین و پررمز و رازترین شب ها در گردونه زمان است. شبی است که به فرموده امام صادق(ع) قلب رمضان به شمار می آید. بهترین شب سال که خداوند در قرآن آن را شبی پربرکت دانسته و ارزش آن را برتر از هزار ماه بیان می کند. نزول ملائکه و روح در شب قدر نشانه شرافت آن بر هزار ماه است، چنانچه امام باقر(ع) می فرمایند: «عمل صالح در شب قدر مثل نماز و زکات و دیگر کارها بهتر از عمل در هزار ماهی است که در آن، شب قدر نباشد.»
شب قدر شبی است که باران رحمت الهی بر همگان می بارد و سبب آمرزش گناهان می شود، تا آن حد که در حدیثی از پیامبر خدا(ص) می خوانیم: «هرکس شب قدر را زنده بدارد، مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمام گناهانش آمرزیده می شود.»
مقام معظم رهبری در یکی از خطبه های جمعه به نکات ظریفی در این رابطه اشاره داشته اند؛ «شب قدر، فرصتی برای مغفرت و عذرخواهی است. از خدای متعال عذرخواهی کنید. حال که خدا به من و شما میدان داده است که به سوی او برگردیم، طلب مغفرت کنیم و از او معذرت بخواهیم، این کار را بکنیم و الا روزی خواهد آمد که خدای متعال به مجرمین بفرماید «لایوذن لهم فیعتذرون» خدای نکرده در قیامت به ما اجازه عذرخواهی نخواهند داد. به مجرمین اجازه نمی دهند که زبان به عذرخواهی باز کنند. آنجا جای عذرخواهی نیست. اینجا که میدان هست، اجازه هست، عذرخواهی برای شما درجه می آفریند. گناهان را می شوید و شما را پاک و نورانی می کند... امروز که خدای متعال اجازه داده است که شما به زاری، تضرع و گریه بپردازید، دست ارادت به سوی او دراز کنید، اظهار محبت نمایید و اشک صفا و محبت را از دل گرم خودتان به چشمهایتان جاری سازید. این فرصت را مغتنم بشمارید... این فرصت، فرصت زندگی و حیات است که برای بازگشت به خدا در اختیار من و شماست و بهترین فرصت ها ایامی از سال است که از جمله آنها ماه مبارک رمضان است و در میان آن، شب قدر.»
فرشتگان و روح در هر سال، شب قدر پیوسته پایین می آیند و به اذن خدا هر امر و تقدیری را فرود می آورند و فرمان ها و مقدرات را به دست صاحب الامر (ع) می سپارند. در حدیث است که «مردمان در شب قدر در حال نمازند و دعا و مسئلت کردن از درگاه خداوند و صاحب این امر، سرگرم است به کار فرشتگانی که نزد او فرود می آیند و مقدرات و امور و پرونده حوادث سال را پیش او می آورند...»
امام صادق (ع)، به نقل از پدر خویش می فرمایند: «هنگامی، علی(ع) سوره «قدر» را می خواند و فرزندانش حسن و حسین- علیهماالسلام- نزد او بودند حسین (ع) به پدر عرض کرد: پدر جان! وقتی شما این سوره را می خوانی، شیرینی و حلاوت دیگری از آن حس می شود. حضرت علی (ع) فرمودند: فرزندم! من از این سوره چیزی می دانم که تو (اکنون) نمی دانی. چون این سوره فرود آمد جد تو پیامبر(ص) مرا خواست. وقتی نزد آن حضرت رفتم سوره را خواند، آنگاه دست خویش را روی شانه راست من نهاد و فرمود: ای برادر و وصی من! این سوره پس از من از آن توست و پس از تو از آن دو فرزند تو. جبرئیل، که در میان فرشتگان برادر من است، حوادث یکسال امت مرا (در شب قدر) به من خبر می دهد پس از من این اخبار را به تو خواهد داد و این سوره در قلب تو و قلب اوصیای تو همواره نوری تابناک خواهد افشاند تا به هنگام طلوع سپیده دمان ظهور قائم.» خوشا آنان که مقدراتی نیکو به امضاء حضرت حجت ارواحنافداه برسانند.
روزی پیامبر اکرم (ص) که از فضایل رمضان برای حضرت علی (ع) می گفت، ناگاه چهره منقلب کرد و رنگ از رخساره مبارکش پرید. امیر مؤمنان (ع) می فرمایند خدمت آن حضرت علت را جویا شدم که فرمودند: «علی جان! شقی ترین انسان ها در این ماه محاسنت را از خون سرت خضاب می کند.»
علی جان! ای آن که یاد و نامت عبادت و نگاه کردن به تو سر عبادت است. ای ولی خدا که پیامبر فرمود تو از منی، دوستی با تو دوستی با من و دشمنی با تو دشمنی با من است و بالاتر از آن دوست علی دوست خدا و دشمنش دشمن خداست. ای دوست داشتنی ترین بندگان خدا که پیامبر تو را بهترین بشریت خواند، محبتت را ایمان و بغض با تو را کفر دانست. ای آن که میزان سنجش اعمالی و سرلوحه پرونده مومنان و حب توست که شرط قبولی حسنات است. شما قسمت کننده بهشت و دوزخی و برات عبور از صراط را تو مهر می کنی. «حزب علی»، «حزب الله» است و شیعه علی رستگار!... در جایی که پیامبر (ص) گفته اند؛ «اگر همه درختان عالم قلم شود و تمام دریاها مرکب و همه پریان حسابگر و تمام انسان ها نویسنده، نمی توانند فضائل علی (ع) را بشمارند.» دیگر چه می توان گفت؟!
نمک سفره امشب که شب قدر است و شب نزول قرآن، امیرالمومنین حضرت علی (ع) است. شب قدر شب اوج گرفتن انسان کامل است. و چه شبی بالاتر از آن که امام معصومی که تکامل بشریت در بند ولایت اوست، آنچنان در محراب عبودیت خداوند اوج گرفت که فرمود: «فزت و رب الکعبه».
خدایا! می دانم آنگونه که شایسته است قدر لیله القدر را نخواهم دانست ولی می دانم که سایه کرامت و رحمت تو در این شب بر سر عالمیان پهن است. پس آغوش مهربانی ات را بر ما بگشا و حریر لطف و عنایتت را بر سر ما بکش. ما را به صاحب امشب، علی (ع) ببخش و به آن بانویی که تفسیر سوره قدر است که فرمود؛ فمن عرف فاطمه (س) فقد ادرک لیله القدر، توفیق درک این شب عزیز را به ما عنایت فرما و حضرت حجت (ع) را دعاگوی شیعیان قرار بده.
رسول خدا (ص) به حضرت مولی الموالی علی (ع) فرمودند: «تو اولین کسی هستی که از امت من وارد بهشت خواهی شد و شیعیان تو همگی بر منبرهایی از نور بالا خواهند رفت. همگی خرسند و خشنود با صورت های سفید و چهره های درخشان اطراف من اند. من شفیع آنها خواهم شد و همه آنها فردای قیامت همسایگان من اند.»
حمید امیدی
منبع: کیهان 8/7/86

بدون شرح!!

شمه ای از زندگی پر بار علامه عسکری(ره)


علامه ‌آیت‌الله سید مرتضی عسکری، محقق برجسته جهان تشیع پس از هشتاد سال تحقیق و ترویج مکتب اهل البیت(ع) شب گذشته در بیمارستان میلاد تهران دارفانی را وداع گفت. 
این محقق پرتلاش و خستگی ناپذیر در سال 1293 شمسی در خانواده ای روحانی در شهر سامرا به دنیا آمد، پدر و مادر وی ایرانی الاصل و اهل ساوه بودند، علامه عسکری در سال 1310 هجری شمسی در دوران مرجعیت مرحوم ‌آیت‌الله‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم، به قم آمد و در دروس سطح عالی حوزه و مباحث اخلاقی و تهذیب و کلام و تفسیر از محضر آیات عظام مرعشی، ساوجی، پایین شهری، امام خمینی(ره) و حاج میرزا خلیل کمره ای بهره جست.
وی مدت چهار سال در قم مانده و همگام با مرحوم ‌آیت‌الله طالقانی طرح نوینی برای تحصیل و تعلیم علوم قرآنی پی ریزی کرد.
پس از تکمیل دروس عالی در حوزه سامرا با اوج گیری فعالیت های احزاب و جریانات سیاسی و فرهنگی مختلف مانند ملی گراها و بعثی ها و به ویژه جهت مقابله با اقدامات تبشیری و تبلیغ مسیحیت در عراق، به بغداد مهاجرت کرده و تحت حمایت مستقیم مرحوم ‌آیت‌الله‌العظمی سید محسن حکیم به فعالیت های سیاسی- اجتماعی-فرهنگی روی آورد.
از جمله مهم ترین فعالیت های علامه عسکری در این دوره تأسیس مؤسسه های آموزشی و فرهنگی جهت تربیت دینی نوجوانان و جوانان بود، از برجسته ترین یاران علامه عسکری در این دوره شهید سید محمد باقر صدر و خواهرش شهیده بنت الهدی صدر در اداره امور مدارس دخترانه بود.
علامه عسکری در سال 1384 هجری قمری به منظور گسترش و تعمیق معارف دینی و دفاع از مکتب اهل بیت(ع) در میان جوانان و در سطح جهان اسلام با مجوز دولت وقت عراق اقدام به تأسیس دانشکده اصول دین در بغداد کرد، اما این دانشکده پس از پنج سال فعالیت علمی و فرهنگی و به دنبال کودتای بعثی ها در عراق و تحت تعقیب قرار گرفتن علامه عسکری تعطیل شد و علامه ناگزیر به ترک عراق گردید، ایشان پس از مدتی اقامت در لبنان به ایران آمد و در مبارزات مردم رشید و انقلابی ایران با حکومت طاغوت، ‌آنان را همراهی کرد.
علامه عسکری پس از پایان هشت سال دفاع مقدس و با تشویق مقام معظم رهبری جهت تربیت مبلغان دینی و مروجان مکتب اهل بیت(ع) در سال 1375 هجری شمسی به تأسیس دانشکده اصول الدین در ایران مبادرت ورزید، این دانشکده هم اکنون با داشتن سه شعبه فعال در ایران، پذیرای صدها دانشجوی داخلی و خارجی از کشورهای مختلف اسلامی چون عراق، پاکستان، بحرین، یمن، کویت، عربستان، لبنان، مراکش، تاجیکستان، گینه و ... است که در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مشغول فراگیری علوم اسلامی و قرآن و حدیث است و تاکنون قریب به سیصد دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری از این دانشکده فارغ التحصیل شده اند.
علامه عسکری از مروجان پرتلاش و خستگی ناپذیر مکتب اهل بیت(ع) در قرن اخیر به شمار می آید که با تألیفات و اقدامات فرهنگی شهره جهانی یافته و از قلم و اندیشه خود به شایستگی بهره برد، قلمی که هرگز از مسیر انصاف در تحقیق و نقدعلمی و اخلاص خارج نشده، مقام معظم رهبری در بخشی از نامه خود به علامه عسکری جهت تأسیس دانشکده اصول دین و راه اندازی مجدد آن درباره ایشان نوشته اند: من از خداوند منان آرزومندم که مرکز این دانشکده در شهر مقدس قم و فروع آن در شهرها و کشورهای دیگر باشند تا این حرکت در راستای حرکت علمی خستگی ناپذیر و مخلصانه شما در راه نشر حقائق اسلامی با داشتن روحیه علمی پاک و به دور از تعصب و با دقت کافی، قرار بگیرد.
برخی آثار علمی علامه عسکری
معالم المدرستین، که با عنوان ویژگی ها و دیدگاههای دو مکتب در اسلام به فارسی برگردانده شده است، عبدالله بن سبا، عقائد الاسلام من القرآن الکریم، نقش ائمه در احیای دین، یکصد و پنجاه صحابه ساختگی، القرآن الکریم و روایات المدرستین، برگسترده کتاب و سنت، نقش عایشه در تاریخ اسلام و دهها کتاب دیگر.
علامه عسکری پس از هشتاد سال تحقیق و تألیف و ترویج و دفاع از مکتب اهل بیت(ع) شب گذشته (یکشنبه چهارم ماه مبارک رمضان 1428 هجری قمری برابر با بیست و پنجم شهریور ماه 1386 هجری شمسی) بر اثر بیماری قلبی و کلیوی در سن 93 سالگی دارفانی را وداع گفت.
انتهای پیام
منبع :حوزه نیوز