تعطیلات نوروز گذشته به اتفاق خانواده خودمان و خانواده عیال و یکی از باجناق های محترم که هم خودش وهم خواهر خانم مکرمه ما افرادی خوش سفر هستند به کاشان رفتیم.یعنی آنها تعطیلات میهمان ما بودند و بنا به دعوت و برنامه قبلی به آنجا رفتیم.بگذریم از اینکه قدم به قدم اتوبان قم-کاشان اسکناس های خشک برای عواض گرفتند-جاهای دیدنی زیادی را رفتیم.یکی از اون مکان های دیدنی باغ فین کاشان بود.
چون تعطیلات بود صف بازدیدکنندگان خیلی شلوغ شده بود.از همراهان ما هم تعدادی سر صف ایستادند تا بلیط تهیه کنند.من هم در اطراف میهمانان نوروزی منتظر بودم تا بچه ها بلیط بگیرند وراهی بشویم.یک لحظه دیدم یکی از مسئولان آنجا به سمت من می آید!! گفت: می خواهید به باغ بروید؟ گفتم با اجازه شما. خلاصه چه عرض کنم یک دعوتنامه به ما داد که با نشان دادن آن به انتظامات نیازی به ارائه بلیط نبود.کاروان12-10 نفره را صدا زدم و صلواتی رفتیم تو.البته ببخشید جای تعجب نداره!! چون مخلص شما قدری در زندگی خوش شانسِ!
باغ فین جای بسیار با صفا و دیدنی و البته دارای خاطرات تلخ تاریخی! حمام فین و ماجرای قتل امیر کبیر که امروز (20دیماه) سالروز آن حادثه غمبار است. قبل از آنکه مطلب دوست خوبمان آقای محمدرضا باباقربانی خبرنگار کیهان در کاشان را در همین رابطه تقدیم حضورتون کنم، بد نیست بخاطر اینکه سرتان را درد نیاورم آخر سفر را توضیح بدم که به باغ قمصر کاشان رفتیم ، مقداری عرقیجات و گلاب خریدیم و جای شما واقعاً خالی ناهار هم ( قورمه سبزی با برنج)آنجا صرف شد.
و اما ماجرای باغ فین کاشان و قتل امیر کبیر از زبان محمدرضا باباقربانی

منطقه فین واقع در 6 کیلومتری جنوب کاشان و دو کیلومتری شرق تپه های سیلک یکی از مناطق سرسبز و کهنسال کشورمان است که باغ تاریخی فین در آن قرار دارد.
تاریخ دقیقی از احداث باغ فین در دست نیست ولی به یقین می توان گفت چشمه این باغ از آغاز اسلام وجود داشته و به فراخور دوران، باغی مجلل و شاهانه برای خوشگذرانی حکام وقت در کنار آن احداث شده است.
قدیمی ترین منبع تاریخی در این مورد می نویسد: یکی از نخستین پادشاهانی که در کنار چشمه فین به کامروایی زیسته و با شگفتی و کنجکاوی در اطراف آن نگریسته و برای آگاهی از چگونگی وضع سحرآسا و منبع نامرئی و بی پایان آب آن همیشه آزمایش هایی هم به عمل آورده و توفیقی نیافته، «عمر بن لیث صفاری» بوده که در سال 256 هجری قمری به تخت پادشاهی نشست.
پس از آن احداث باغ و بناهای شاهانه فین را به پادشاهان آل بویه نسبت داده اند و در عهد ایلخانان مغول نیز بر آبادی و ابنیه آن افزوده شده، به طوری که مردم بومی و رهگذر از صفا و فضای تفریح گاههایش بهره مند می شدند.
پولاک در سفرنامه خود بیشتر از فاجعه غم بار قتل امیرکبیر در باغ فین صحبت کرده و می نویسد: سروهای این باغ تا بخواهید رشد می کند. این باغ به علت قتل صدراعظم مقتدر ایران میرزا تقی خان که در آن جا رخ داد، شهرت دارد و دارای درختان تناور و جویهای آب صاف نشاط بخشی است که در همه باغ کشیده شده است، هیچ سیاحی نباید فرصت دیدن حمامی را که امیر در آن به قتل رسیده و آن درختان صنوبر بلند را دارد از دست بدهد.
باغ تاریخی فین که یکی از بهترین باغ های سنتی ایران و بلکه در پاره ای جهات از زیباترین باغ های جهان محسوب می شود، 155 سال پیش شاهد فاجعه ای دردناک و غمبار بود که تا امروز هر چه سعی دارد آن منظره دلخراش را به یاد کسی نیاورد و خون به دل میهمانان خود نکند ولی باز هم آن احساس زنده می شود، شرشر فواره های باغ و قامت راست سروها و سایه روشن باغچه های آن هیچ تأثیری در زنده کردن این احساس ندارد و هرچه هست زیر سر آن دو باب حمام متروکه است.
شما می خواهید بالا و پایین باغ را بگردید و شکوه و حشمت چنارها را تماشا کنید اما جاذبه ای مدام شما را به طرف ویرانه های آن حمام کوچک می کشد همان حمام معروف، همان حمامی که قتلگاه بزرگترین و رشیدترین مرد سیاست تاریخ معاصر ایران بود، دلتان می خواهد که تاریخ زنده شود و برای آخرین بار گردن افراخته و هیکل استوار صدراعظم توانا و برومند ایران را در آن جبه بلند ترمه ای ببینید و راه رفتن مردی را که به شاه مستبد آن روزگار هشدار می داد، تماشا کنید.
دلتان می خواهد که شما هم برای آخرین بار همراه امیر برای شستشو به حمام می رفتید و قیافه او را به هنگام قرائت این فرمان ناصرالدین شاه می دیدید.
«چاکر آستان ملایک پاسبان، فدوی خاص دولت ابد مدت، حاج علیخان، پیشخدمت خاصه فراش باشی دربار سپهر اقتدار، ماموریت دارد که به فین کاشان رفته میرزا تقی خان فراهانی را راحت کند و در انجام این ماموریت بین الاقران مفتخر و به مراحم خسروانی مستظهر بوده باشد.»
چه لحظه تلخ و نفرت انگیزی بود دقایقی که این فرمان برای امیر قرائت می شد در حقیقت آن لحظات شوم به قیمت دهها سال، عقب ماندگی و ذلت و خواری ملت ایران سپری شد.
امیرکبیر یگانه مرد شایسته زمامداری و برازنده ترین رهبر و سیاست مداری بود که به دوره سلطنت 150 ساله پادشاهان قاجاریه در صحنه سیاست ایران ظهور کرد و بر اثر فقدان او نیز کشور که می رفت عملا پیشرو واقعی ملل عقب افتاده مشرق زمین شود، یکباره آشفته و ناتوان شد و جامعه نوخاسته ای که با گام هایی جهت برخورداری از مدارج ترقی و تکامل در تکاپو بود ناگهان آن چنان از پای به در آمده و سقوط کرد که بیش از یک قرن دیگر در گرداب درماندگی و بی سروسامانی غوطه ور شد.
این بیانگر حقیقتی است بس روشن که اثبات آن نیازی به دلیل و برهان ندارد، ولی محض کوتاه آمدن سخن در این باره کافی است اهمیت و ارزش یکی از آثار مشهور او که تأسیس دارالفنون است، بدینگونه سنجیده نمودار شد که:
کشور ژاپن امروز، از جمله کشورهایی است که به عنوان پیشگام در تمدن است این کشور 20 سال بعد از تأسیس دارالفنون در ایران، موفق به ایجاد این پایگاه دانش جهانی شد که مبدا و سرچشمه همه ترقیات شگفت انگیز آن ملک و ملت به شمار می رود.
درباره امیرکبیر مانند اغلب مردان نامدار تاریخ، افسانه ها و حکایت های فراوان گفته اند و همگی از بزرگی نام و مقام او و تفاوت عظیمی که میان شخصیت او و زمامداران پیش و بعد از او وجودداشت سخن ها گفته اند و همان موجب شده که مردم بیشتر به یاد دولت او حسرت خورند و او را بزرگ مرد تاریخ 600ساله اخیر ایران نام نهند.
نام اصلی میرزا تقی خان امیرکبیر، محمدتقی است، وی در سال 1222 هجری قمری در روستای هزاره واقع در دوفرسخی شمال غربی شهرستان اراک به دنیا آمد، اسمش در بیشتر فرمان ها و اسناد معتبر از جمله مقدمه پیمان «ارزنه الروم» و قباله نکاح زنش «عزت الدوله»، میرزامحمد تقی خان آمده است، پدرش کربلایی محمد قربان، سمت آشپزی دربار را داشت.
میرزاتقی خان امیرکبیر در اثر ذوق فطری که داشت به خوبی تحت نظر معلمین خود مشغول فراگرفتن علوم مختلفه شد تا آنکه در سنین جوانی مردی قوی الاراده، خردمند، باتجربه و کاردان بار آمد و در دستگاه «محمدخان زنگنه» که در آن موقع امیرنظامی عباس میرزای ولیعهد را در آذربایجان داشت وارد و مشغول خدمت دولت شد و در سلک مستوفیان وی درآمد.
میرزا تقی خان در دستگاه امیرنظام، خدمات برجسته و قابل تقدیری انجام می داد و در اثر حسن تدبیر و نشاط طبیعی و اراده خستگی ناپذیری که در انجام کارها و وظایف مرجوعه از خود نشان می داد، امیر نظام را بر آن داشت که روز به روز بر حسن نظر و توجه بخصوص درباره او بیافزاید و به قدری محرم و نزدیک شود که در کلیه امور کشوری از جزئی و کلی با او اشتراک مساعی کند.
... سرانجام میرزا تقی خان در شب جلوس ناصرالدین میرزا بر تخت سلطنت به جلیل ترین القاب کشور یعنی «امیرکبیر اتابک اعظم» سرافراز آمد و در آن زمان بود که مقام «امارت نظام» را که فرماندهی کل لشگر بود نیز برعهده داشت و پس از چندی با تنها خواهر تنی شاه که عزت الدوله نام داشت و 15ساله بود ازدواج کرد.
امیرکبیر در زمان صدارت خویش، خدمات ارزنده ای به کشور کرد زمانی که شاه و مادر او به خوشگذرانی مشغول بودند امیر به اصلاحات اساسی در کشور دست زد و همین امر باعث شد که بدخواهان موقعیت خویش را در خطر دیده و در خفا و آشکار پیش شاه جوان با او سعایت کنند.
سرانجام توطئه بدخواهان و در رأس آنها میرزا آقاخان نوری و مادر شاه موجب شد تا با شیادی و دسیسه های گوناگون فرمان عزل و تبعید و سپس قتل امیر را از شاه گرفته و این بزرگ مرد تاریخ معاصر ایران را به شهادت برسانند.
روزی که امیرکبیر در ایران مدرسه دارالفنون را تأسیس می کرد، روزی که او روزنامه یومیه به وجود می آورد و در روزنامه «وقایع اتفاقیه» درباره قیام «مازینی» در ایتالیا بحث می کرد یا از اکتشافات قطب خبر می داد یا محاسن آب تصفیه شده را برای اهالی شهر گوشزد می کرد یا بیمارستان بوجود می آورد یا به سفیر ایران در ممالک خارجی دستور ارسال گزارش دقیق از ترقیات علمی و صنعتی ممالک مزبور را می داد و خط بطلان بر تمام طلسم های استعماری روس و انگلیس می کشید و نقشه تقویت قشون ایران و استرداد اراضی از دست رفته را در سر می پروراند و به شاه جوان توصیه می کرد که از بوالهوسی ها و شهوترانی ها بپرهیزد، به او نصیحت می کرد که از اعمال نامناسب مهدعلیا مادر شاه جلوگیری کند، در همان ایام ناصرالدین شاه اسیر دست خواجگان حرم، تحت تأثیر القائات سو، و زیان بخش مادر خود که از محرومیت ها و محدودیت های جدید خشمناک بود تحت نفوذ درباریان پست و متملق که کارشان فقط تعظیم کردن و انباشتن جیب خود از انبان مردم بود، بر علیه این مرد بزرگ نقشه می کشید و درصدد نابودکردن او بر می آمد.
امروز بیش از 155 سال از آن حادثه تلخ تاریخی می گذرد اما هنوز مام وطن در عزا و مرگ میرزاتقی خان امیرکبیر ماتم زده است، هنوز ترقی خواهان ایران قطرات اشک بر تربت این نابغه دوران و مرد بزرگ می افشانند.
منبع:کیهان 20 دیماه 85